Przekraczanie granicy Polski wewnątrz Schengen bez dokumentów nie jest karane. Ale lepiej je posiadać
-
Opublikowane przez radca prawny Arkadiusz Foryś
- Opublikowane w Aktualnościprawo karnePrawo Unii Europejskiej
Sprawa dotyczyła sytuacji, w której obwiniony wraz ze swoim synem wyjechali z Polski do Niemiec i z powrotem. Syn nie posiadał przy sobie ani dowodu osobistego ani paszportu, które zostały w domu, a paszport stracił przy tym ważność. Miał on jedynie legitymację szkolną (choć nieważną, gdyż nie została„podbita”).
Przyłapany przez Straż Graniczną ojciec został skazany za pomoc w popełnieniu przez syna wykroczenia z art 49 a kodeksu wykroczeń: „Kto wbrew przepisom przekracza granicę RP, podlega karze grzywny”.
Sąd pierwszej instancji stwierdził bowiem, że obywatel polski może przekroczyć granicę państwową do państw UE jedynie, gdy posiada przy sobie dowód osobisty bądź paszport. Sąd pierwszej instancji odwołał się w tej mierze do zapisu art. 1 ust. 3 pkt 3 uchylonej już ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych (t.j. Dz.U. z 2006, Nr 139, poz. 993 ze zm.), który stanowił, że dowód osobisty jest dokumentem uprawniającym obywateli polskich do przekraczania granic państw członkowskich Unii Europejskiej, państw Europejskiego Obszaru
Gospodarczego nienależących do Unii Europejskiej oraz państw niebędących stronami umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, których obywatele mogą korzystać ze swobody przepływu osób na podstawie umów zawartych przez te państwa ze Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi oraz na podstawie jednostronnych decyzji innych państw, uznających ten dokument za wystarczający do przekraczania ich granicy. W odniesieniu do paszportu Sąd ten wskazał na treść art. 4 ustawy z dnia 13 lipca 2006 r. o dokumentach paszportowych (t.j. Dz.U. z 2013, poz. 268 ze zm.), który zakłada, że dokument paszportowy uprawnia do przekraczania granicy i pobytu za granicą oraz poświadcza obywatelstwo polskie, a także tożsamość osoby w nim wskazanej w zakresie danych, jakie ten dokument zawiera.
Sąd drugiej instancji podtrzymał powyżej przytoczone stanowisko Sądu I instancji, odwołując się do treści art. 14 ust. 3 i art. 21 lit. c kodeksu granicznego Schengen.
Sąd Najwyższy rozpatrując kasację wniesioną w tej sprawie przez Rzecznika Praw Obywatelskich uchylił ww. orzeczenia i umorzył postępowanie wskazując, że:
„W omawianej tu kwestii obszernie i zasadnie wypowiadał się też Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 9 marca 2010 r., V KK 265/09 (LEX nr 589815, OSNKW 2010, z. 8, poz. 66), które to wywody Sąd Najwyższy w składzie obecnym w pełni podziela.
Sąd ten w przywołanym judykacie stwierdził, że uprawnienie do przekraczania granic wewnętrznych Unii Europejskiej w każdym miejscu bez odprawy granicznej zwalnia od obowiązku nie tylko legitymowania się przed kimkolwiek dokumentem uprawniającym do przekraczania granicy, ale i od powinności posiadania takiego dokumentu w czasie przekraczania tych granic.
Obowiązek zaś posiadania przez pełnoletniego obywatela polskiego, zamieszkałego w Rzeczypospolitej Polskiej dowodu osobistego (art. 34 ust. 1 powołanej ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych) nie rozciąga się więc na konieczność posiadania przy sobie dowodu w czasie przekraczania granic wewnętrznych.
W świetle treści art. 20 kodeksu granicznego Schengen –jak dalej wywiódł Sąd Najwyższy- przepisy art. 1 ust. 3 pkt 1 ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych oraz art. 4 ustawy o dokumentach paszportowych należy interpretować w ten sposób, że ewentualne wezwanie funkcjonariuszy Straży Granicznej państw Unii Europejskiej na granicach wewnętrznych do okazania dowodu lub paszportu będzie służyć tylko weryfikacji (potwierdzeniu), prawa obywatela polskiego do swobodnego przemieszczania się po jej obszarze.”
Ponieważ żadne przepisy prawa polskiego nie zobowiązują obywatela polskiego do posiadania przy sobie paszportu lub dowodu osobistego podczas przekraczania granicy wewnętrznej Schengen, ani zachowanie syna, ani tym bardziej ojca, nie było bezprawne.
Prawnicy z kancelarii FORYŚ WOJCIECHOWSKI RADCOWIE PRAWNI SPÓŁKA PARTNERSKA Z KRAKOWA doradzają jednak, aby przekraczając granice unijne posiadać przy sobie dowód osobisty a najlepiej paszport ponieważ, nie wszyscy funkcjonariusze Straży Granicznej czytają orzecznictwo Sądu Najwyższego i stronę www.fwsk.pl, a posiadanie tych dokumentów pozwala uniknąć tłumaczenia się i znacznie ułatwia podróżowanie.
ZOBACZ WYROK SN sygnatura V KK 100/16
powrót na stronę główną prawników z FWSK
